Estimado profesor Pérez Díaz:

Hoy publica Praza Pública, un medio gallego vinculado a eldiario.es, un breve artículo mío titulado «Por que falamos de crise demográfica?», que redacté a raíz del alarmismo demográfico que se fomenta aquí en Galicia, para empezar desde la propia Xunta. Por otra parte, no hay día en que los medios mainstream (y, sorprendentemente, también los demás) no nos adviertan de que vamos directamente hacia el abismo. Créame si le digo que es realmente agobiante.

En el texto podrá reconocer algunas de sus ideas, que, aunque no soy demógrafo, llevo leyendo desde hace años.

Le envío un saludo muy cordial y agradecido desde Santiago de Compostela.

Querido Laureano, he dejado pasar tu correo demasiados días, te ruego me disculpes. Reproduzco al artículo a continuación, y ojalá muchos otros  hagan lo mismo que tú, escribir y denunciar públicamente esta plaga de demografía ganadera en la que algunos ideólogos sin formación analítica se dedican a propagar alarmas, miedos y recetas demostradamente falsas una y mil veces, pensando que para ser demógrafo basta con contar personas (véase el ejemplo de lo que publica FAES).

El natalismo empieza a ser una plaga ultra en toda Europa, como lo fue a principios del siglo XX, y me temo que no es solo en Europa. Por cierto, ¿qué se sabe del Plan de Dinamización Demográfica de la Xunta, aprobado en 2012? Las noticias que he tenido hasta ahora son que sólo se ha dotado de presupuesto la parte de «concienciación», es decir, la propaganda y creación de un comisionado para tener otro cargo para los amigos, pagado con dinero público. Obviamente eso no ha cambiado nada en la dinámica demográfica gallega, por mucho que la Xunta se adueñe del lenguaje y de la prensa. Pero igual tú desde Galicia conoces mejor cómo marcha la implementación de las medidas reales, que sospecho es nula.

Gracias por tu texto y muchos saludos

---

Por que falamos de ‘crise’ demográfica?

Laureano Araujo

Aínda que é posíbel que a poboación mundial empece a decrecer contra o final do século, os humanos multiplicámonos por máis de seis nos últimos cen anos. Porén, disque estamos no medio dunha crise demográfica sen precedentes. Unha crise que desde Galiza non é nada fácil de ver, porque os nosos fillos nacen cunha esperanza de vida altísima, son ben tratados e van ser moito máis produtivos ca nós; e porque as mulleres poden por fin desfacerse do seu tradicional papel exclusivamente reprodutivo. Ao comezo do século XX, a nosa esperanza de vida apenas alcanzaba os trinta e poucos anos. Hoxe superamos os oitenta. Pero dá igual que a demografía demostrase repetidamente as súas limitacións á hora de predicir tendencias. E dá igual que as proxeccións demográficas varíen segundo quen sexa o seu autor. Hai algo en que todos coincidimos: Galiza morre.

A idea da hecatombe demográfica parece xa imposíbel de desterrar. Polo visto é irracional que deixásemos de ter fillos como antigamente, o cal nos leva dereitiños ao suicidio colectivo. A lexión de expertos que nos alertan da catástrofe demográfica non cultivan unicamente unha imaxe de preocupación patriótica. A maiores, moitos deles adoitan pontificar sobre a bondade moral da procreación. Teñen claro que a nosa existencia é positiva, como se a vida non fose unha experiencia dolorosa, como se non fósemos tan terribelmente destrutivos, tan capaces de nos ferir entre nós, de lles causar sufrimento aos animais, de degradarmos o medio. Pensemos por un momento a que padecementos quedan expostos os fillos que traemos ao mundo, ningún dos cales poderá evitar finalmente a dor da morte. A procreación é realmente virtuosa?

Pero volvamos á suposta crise. Se o planeta ten agora máis de 7.500 millóns de habitantes non é por unha suba da natalidade, senón grazas a un espectacular aumento da supervivencia. Neste contexto, os países máis ricos, como os europeos, resistímonos a aceptar que o noso futuro demográfico depende en boa medida da importación de poboación. Aos galegos, a maiores, cústanos centrarnos na necesidade de que retornen os nosos compatriotas emigrados. Este –e non o incremento da natalidade– é o verdadeiro desafío político do cambio demográfico. Sábeo moi ben o populismo xenófobo en auxe, que fomenta na cidadanía a sensación de ameaza identitaria, material e social.

Os poderes públicos, incluídos os das nosas democracias, pensan que poden condicionar as decisións persoais en materia de procreación. Seguen sen entender que as políticas demográficas teñen moitas posibilidades de fracasar. Pero a experiencia histórica é concluínte: as políticas públicas natalistas non incidiron no cambio demográfico que tivo lugar durante o século XX. Así que aínda está por ver que existan expertos capaces de propor medidas que cambien a demografía. Pola contra, si sobran políticos que, ao socairo deste obxectivo, argallan novas políticas regresivas en materia reprodutiva, familiar, social, laboral e migratoria. Porén, está claro que nos atopamos no medio dunha revolución demográfica que xa exhibe orgullosa o seu trofeo: a democratización da supervivencia, a modernización da estrutura poboacional. Daquela: a quen lle interesa o alarmismo imperante?